Vücudumuzda kemik iliği adı verdiğimiz yerlerde kan hücreleri yapılmaktadır. Ortaya çıkan kan hücrelerden biri beyaz kan hücreleridir. Lökosit olarak adlandırılan beyaz kan hücreleri alt tiplerinden biri nötrofildir ve bunun düşük olmasına nötropeni adı verilir.
Beyaz kan hücreleri, vücudumuzu enfeksiyonlara karşı korumaktadır, eğer beyaz kan hücreleri düşükse (nötropeni) enfeksiyon gelişme riski artmaktadır.
Nötropeni, kanser hastalarında kemoterapiye veya diğer kanser tedavisinde kullanılan ilaçlara bağlı çok sık görülmektedir. Beyaz kan hücreleri, kemoterapi uygulamasından 5-7 gün sonra düşmeye başlar. Bu sebeple her tedavi öncesinde böyle bir durum olup olmadığını tespit etmek için tam kan sayımı (hemogram)adı verilen kan testi yapılır. Eğer nötrofil sayınız 1500’ün altındaysa kemoterapi ilacının dozu azaltılabilir, ilaç verilmesi ertelenebilir.
Nötropeni durumunda, yani beyaz kan düşüklüğünde ne yapılmalıdır?
- Enfeksiyon açısından dikkatli olunmalıdır.
- Her zaman eller yıkanmalı ve kişisel hijyene, temizliğe özen gösterilmelidir.
- Enfeksiyonu olan kişilerden uzak durulmalıdır.
- Evde yaşanılan odada canlı çiçek bulunmamalıdır.
- Enfeksiyon açısından kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
- Vücut dinlenmeli ve sağlıklı beslenmeye özen gösterilmelidir.
- Vücut ısısı 38 derece ve üstü olursa mutlaka doktora başvurulmalı, onun önerisi doğrultusunda ilaç kullanılmalıdır.
Beyaz kanı, yani nötrofili yükseltecek mucizevi bir besin yoktur. Pekmez gibi gıdalar fayda sağlamaz. Sağlıklı ve temiz beslenmeye özen gösterilmelidir.
Eğer doktorunuz uygun görürse beyaz kan hücresini yükselten iğne verebilir. G-CSF adı verdiğimiz (filgrastim, lenograstim, pegfilgrastim, lipegfilgrastim gibi) iğneler cilt altına uygulanır, doktora sormadan kullanılmamalıdır. Kaç gün ve ne kadar dozda kullanılacağı verilen tedaviye ve hastaya göre değişmektedir. Bu iğnelerin kullanımına bağlı kas, eklem veya kemik ağrıları olabilir. Bu durumu hekiminizle paylaşmalısınız.
Beyaz kanın düşmesini önleyecek en önemli adım sağlıklı beslenmeyle birlikte egzersiz yapmaktır. Düzenli egzersiz yapılması, kan hücrelerinin düşme riskini azaltmaktadır. Size uygun egzersiz için mutlaka hekiminize danışın.
Sağlıklı günler dilerim.
Doç.Dr.Erdinç Nayır
VM Medicalpark Mersin Hastanesi
Tel: 03244223000, iç hat: 3107